MAAGBESCHERMERS 
“Maagbeschermers” of “zuur-remmers” behoren tot de meest voorgeschreven medicijnen in Nederland en België, met in beide landen ieder ruim een miljoen gebruikers. Hoe werkt maagzuur remming en waarom slikken wij zoveel van die pillen?
Het voedsel komt via de slokdarm de maag binnen. In het maagslijmvlies bevinden zich cellen die zuur produceren en dat de maag inpompen (protonpomp) als er voedsel binnenkomt. Te veel zuur in de maag kan maagklachten geven, eventueel ontsteking van het maagslijmvlies (gastritis) of maagzweren en soms uiteindelijk maagbloedingen of maagkanker. Als de afsluiting tussen maag en slokdarm niet goed functioneert, komt zuur terug de slokdarm in. Dit kan schade veroorzaken aan de cellen die de slokdarm bekleden en niet tegen het zuur bestand zijn (leidend tot ontsteking en in een later stadium soms slokdarm kanker).
Maagzuur is nuttig (anders zou ons lichaam het niet produceren), het speelt een belangrijke rol bij de voedselvertering en doodt ongewenste bacteriën die met de voeding ons maag-darmstelsel binnenkomen. Maar een teveel aan maagzuur is onprettig en kan maagwand, slokdarm en zelfs ons gebit aantasten. Gelukkig hebben we medicijnen die maagzuur kunnen neutraliseren of de produktie ervan afremmen.
Bij maagklachten als gevolg van overmatig zuur is de eerste stap om te bekijken wat we zonder medicatie kunnen doen. Het oude liedje: niet te dik zijn, niet roken, niet teveel alcohol, gezond eten, weinig stress. Overgewicht leidt er toe dat onze maag, die boven in de buik ligt, door de opwaardse druk vanuit de dikke buik (en een strakke broekriem wil dat effect nog wel extra vergroten) haar inhoud minder makkelijk door kan geven aan de dunne darm. Daardoor blijft de zure maaginhoud langer aanwezig hetgeen klachten veroorzaakt. Helpen leefstijl adviezen niet dan kan overgegaan worden op medicatie.
De eerste stap voor medicatie bij lichte maagklachten zijn antacida, middelen die de zure maaginhoud neutraliseren zoals bijvoorbeeld magmesiumhydroxide of aluminiumhydroxide. Helpt dit onvoldoende dan kan een “H2-antagonist” , ranitidine, gegeven worden, dit verlaagt de maagzuurproductie. Als dat ook niet werkt dan komt zuurremming met behulp van protonpomp remmers in aanmerking, zoals omeprazol, pantoprazol, esomeprazol.
Protonpomp remmers zijn in Nederland in 1988 op de markt gekomen en hebben sedertdien een grote vlucht genomen. Wereldwijd wordt er nog steeds voor vele miljarden aan verkocht. Huisartsen en specialisten hebben de middelen op grote schaal voorgeschreven, ze waren immers modern, effectief, en hadden nauwelijks bijwerkingen. Zo dacht ik er zelf ook over. Nog steeds schrijven veel artsen liever meteen een “omeprazolletje” of “pantoprazolletje” voor dan weer zo een verhaal te moeten gaan houden over gezonder eten en drinken en afvallen. Receptje is snel geschreven en patient gaat tevreden weg. Het probleem is dat veel mensen de omeprazol en pantoprazol blijven slikken, ze vergeten gewoon te stoppen. Artsen en apothekers maakten en zich er ook niet al te druk over, kon toch weinig kwaad.
Eigenlijk zijn protonpomp remmers deels een “lifestyle”-medicament geworden, je maag klaagt, in veel gevallen terecht, omdat je meer eet, drinkt, rookt dan goed is. Hup, niet zeuren, omeprazolletje erin en lekker doorgaan.
Maar helaas, protonpompremmers blijken toch meer bijwerkingen te hebben dan we aanvankelijk dachten. De laatste jaren zijn er veel onderzoeken geweest die een verband aantoonden tussen het slikken van protonpomp remmers en het optreden van maag-darm infecties, botontkalking, nierfalen, maagkanker en zelfs dementie. De kans op dergelijke bijwerkingen lijkt per individu niet heel groot, maar onder 2 miljoen gebruikers waarvan een groot deel het eigenlijk onnodig gebruikt zijn de gevolgen substantieel te noemen.
Protonpomp remmers zijn alleen aangewezen voor maagklachten waarbij leefstijladvies, antacida en H2-antagonisten onvoldoende effectief zijn gebleken, en dan niet langer dan 4 tot 8 weken. Als de klachten dan niet verdwenen zijn dient verder onderzocht te worden. Protonpomp remmers zijn wel noodzakelijk bij meer chronische aandoeningen van maag en slokdarm en bij ouderen die aspirine of ontstekingsremmende pijnstillers slikken (zoals ibuprofen, diclofenac).
Protonpomp remmers worden door de basisverzekering dan ook alleen nog vergoed bij langdurig gebruik (langer dan 6 maanden). Terecht wel. Of het terecht is dat deze middelen in veel landen nog steeds bij de drogist gehaald kunnen worden is twijfelachtig.
Mijn advies: slikt u protonpomp remmers en vraagt u zich af of dit wel nodig is? Overleg zonodig met uw arts of het mogelijk is deze medicatie af te bouwen.
Vond u deze column de moeite waard? Klik hier en deel onze faceboek pagina, volg hem, en vind hem leuk dan blijven u en uw facebook-vrienden op de hoogte, DANK