Je het hele jaar verheugen op je vakantie, en als het dan eindelijk zover is ziek worden. Dat overkomt velen en een deel van deze ziektegevallen is gemakkelijk te voorkomen.
Ricardo de Pascual Verdú en Borja Ferré Sender, psychologen aan respectievelijk de Universidad Europea en het Hospital Universitario Dexeus bespraken in kwaliteitskrant LaVanguardia het “Vakantiesyndroom” ofwel de “Ligbed depressie”.
Wat maakt ons ziek op vakantie?
Het moderne leven kan behoorlijk veeleisend zijn. We zijn het hele jaar volop bezig met ons werk en daarnaast proberen we een privé-leven in stand te houden. We knokken ons door het jaar heen en dan, als we eindelijk kunnen ontspannen dan presenteert ons lichaam ons de rekening. Ieder jaar je vakantie ziek beginnen, vaak in bed met hoofdpijn of een buikvirus, koorts , oververmoeidheid.
Artsen melden steeds vaker toeristen te zien met symptomen van ziektes die in verband kunnen worden gebracht met het simpele feit dat de patiënt vakantie aan het “vieren” is. Oorzaken voor het vakantiesyndroom kunnen van biologische, psychologische of sociale aard zijn.
Biologisch
Als men een veeleisende baan heeft dan staat het lichaam het hele jaar erop ingesteld om aan deze eisen te voldoen. Stop je plotseling met het stellen van al deze eisen aan het lichaam omdat je vakantie hebt dan staat het organisme nog steeds op deze “hoge-energie stand” en weet het zich geen raad. De bruuske afname in de vraag naar energie heeft fysiologische gevolgen. Door effecten op het hormonale systeem worden ook het zenuwstelsel en het immunologisch systeem beïnvloed.
Onderzoeken hebben aangetoond dat als wij onder grote druk functioneren de niveaus van adrenaline en het stresshormoon cortisol sterk toenemen. Adrenaline en cortisol spelen een rol bij ontstekingsprocessen en in het functioneren van het afweersysteem. Plotselinge afname van stress geeft daardoor een toegenomen kans op ontstekingsprocessen en verstoring van het afweersysteem waardoor men vatbaarder wordt voor ziekteverwekkers.
Ziekte als gevolg van stress wordt niet alleen gezien tijdens vakantie maar zelfs in weekends na een week hard werken en bijvoorbeeld bij personen die lange tijd een zieke verzorgd hebben en daarna tot rust komen.
Psychologisch
Maar, hoe wij omgaan met veranderende stress-niveaus wordt niet alleen bepaald door organische processen ook psychologische factoren en persoonlijkheid spelen een belangrijke rol. Voor sommige mensen is het moeilijker zich los te koppelen van het werk, ze voelen zich niet prettig buiten de werkroutine. Dit zijn personen die zich in hoge mate betrokken voelen bij hun werk, zich er belangrijk voelen, vaak ongeduldig en pro-actief. Op vakantie weten ze niet wat te doen in de afwezigheid van uitdagingen en stressfactoren.
Belangrijke factor voor deze mensen die door het jaar heen onder grote druk werken is of zij nog activiteiten naast hun werk hebben waar zij in vakantietijd hun surplus aan energie in kwijt kunnen.
Een andere psychologische oorzaak van ziekte op vakantie is onverwerkt leed. Bijvoorbeeld bij een zakenman/vrouw die het afgelopen jaar een dierbare verloren is en op het verdriet heeft gereageerd door nóg harder te gaan werken. De zaken waren uitermate succesvol maar het verlies werd niet verwerkt. Eenmaal op vakantie, zee, strand, blauwe lucht, valt de dagelijkse structuur van het harde werken weg. In plaats van een geluksgevoel te ervaren en heerlijk uit te rusten van gedane arbeid blijkt het onverwerkte verlies als een boomerang terug te komen.
Sociale factoren/ familie
Voor sommigen is het moeilijk weer de rol te vervullen, bijvoorbeeld die van vader, moeder of partner, die zij gedurende het jaar verwaarloosd hebben. Voor iemand die met plezier werkt maar een verstoord gezinsleven of slechte relatie met de partner heeft kan de vakantie ook een ware beproeving zijn, leidend tot veel stress, voor alle leden van het gezin.
Psycholoog Pascual Verdú benadrukt dat veel van de stress-gerelateerde vakantie problemen hun oorzaak hebben in het idee dat wij van vakantie hebben. We denken dat loskoppelen en uitrusten van de dagelijkse routine hetzelfde is als niets doen. Maar dat is een verkeerde opvatting, uitrusten is het veranderen van activiteiten.
Hoe kunnen we het voorkomen?
Ideaal zou zijn als we leerden gedurende het hele jaar stress zoveel mogelijk te voorkomen. Dagelijks loskoppelen van het werk door hobby’s of sport zodat ons gevoel van welbevinden niet uitsluitend wordt bepaald door dat wat we ervaren en bereiken op het werk. Het hele jaar gebukt gaan onder stress uitkijkend naar twee weekjes vakantie is funest. En als het dan zover is, die twee weekjes, zorg voor een “zachte landing”, combineer de eerste dagen het uitrusten met andere activiteiten die enige inspanning vereisen en een voldaan gevoel geven.
En als dan de vakantie goed is verlopen, we zonder depressie op onze luchtbedjes hebben verpoosd, dan kunnen we na de vakantie in de Spaanse media weer volop lezen over de stress en depressie die gepaard gaan met de “Vuelto al Trabajo” (de terugkeer naar het werk)…