De laatste jaren zien we in de praktijk meer urineweginfecties die
steeds moeilijker te behandelen zijn. De bacteriën die deze infecties veroorzaken blijken steeds ongevoeliger (resistenter) voor behandeling met antibiotica te worden. Vooral het bereiden en eten van kip blijkt een extra risicofactor voor het oplopen van een moeilijk behandelbare blaasontsteking.
De urinewegen
De urinewegen worden gevormd door plasbuis, blaas, urineleiders en nieren (zie afbeelding). Infecties van de urinewegen komen vaker voor bij vrouwen, omdat bij hen de uitgang van de urinewegen (plasbuis) dichter bij de uitgang van het maagdarmkanaal (anus) zit, waardoor darmbacteriën makkelijker de oversteek maken. Meestal blijft een urineweginfectie beperkt tot de blaas. Een blaasontsteking geeft klachten als vaak moeten plassen met pijnlijk branderig gevoel, bloed bij de urine, en soms onderbuikpijn. Een blaasontsteking kan door opstijgen van de infectie leiden tot een ontsteking in de nieren (nierbekkenontsteking). Klachten hierbij zijn pijn in de flanken, koorts en algemeen ziekzijn. In sommige gevallen kan dit leiden tot ernstige schade aan de nieren of bloedvergiftiging (sepsis). Bij ouderen kunnen klachten minder specifiek zijn, zoals koorts, sufheid, verwardheid, gebrekkige eetlust. Een urineweginfectie wordt vastgesteld op basis van de klachten en door een stripje in ochtendurine te dopen.
Blaasontsteking
Een beginnende blaasontsteking kunt u zelf proberen te behandelen door veel water te drinken en het eten van cranberries (veenbessen). Van cranberries is aangetoond dat ze de hechting van bacteriën aan de binnenbekleding van de plasbuis en de blaas kunnen tegengaan, ze zijn dus vooral nuttig om urineweginfecties te voorkómen. Hoeveel cranberries u daarvoor moet eten is niet bekend, beter is wel de echte bessen te eten in plaats van sappen uit een pak of capsules, want daarbij moet je je altijd afvragen hoeveel cranberry, en dus werkzame stof, er écht inzit. Cranberries zijn in de meeste Spaanse supermarkten in gedroogde vorm verkrijgbaar.
Als de bacteriën zich éénmaal aan de blaaswand hebben gehecht, zijn cranberries waarschijnlijk nog maar weinig effectief en zijn antibiotica noodzakelijk. Die doden immers bacteriën. Als het antibioticum van eerste keus faalt geven we een tweede. Faalt deze ook dan laten we een kweek van de urine maken. De kweekuitslag geeft aan welke bacterie de veroorzaker is en voor welke antibiotica deze gevoelig is. De meeste urineweginfecties worden veroorzaakt door één enkele bacteriesoort, de Escheria Coli (kortweg: E. coli). E. Coli is een bacterie die van nature voorkomt in de darm van mens en dier en daar een nuttige rol vervult. Slechts een klein deel van de E. Colistammen is ziekteverwekkend voor de mens.
Onbehandelbare bacteriën
De laatste jaren moeten we steeds vaker urinemonsters insturen naar het laboratorium voor een kweek. Dit komt doordat de E. Coli bacteriën die de infecties veroorzaken steeds ongevoeliger (resistenter) voor antibiotica zijn geworden. Deze antibioticaresistentie bemoeilijkt de behandeling van urineweginfecties. Soms is dan een ziekenhuisopname voor behandeling met intraveneus (direct in het bloed) toegediende antibiotica noodzakelijk.
De toenemende antibioticaresistentie van E. Coli is zorgelijk en heeft onderzoekers ertoe aangezet deze bacteriën nader te bestuderen. Van uit urinemonsters gekweekte bacteriën werd het DNA onderzocht. Wat bleek: deze resistente colibacteriën bleken afkomstig uit de darmen van onder meer runderen, varkens, en vooral pluimvee.
De vleesindustrie
In Nederland worden jaarlijks zo’n 15 miljoen varkens, 2.2 miljoen runderen en 605 miljoen vleeskuikens geslacht, 1150 vleeskuikens (‘kippen’) per minuut… Deze vleeskuikens worden in een tijdsbestek van weken, dicht op elkaar gepakt vetgemest in megastallen met tot 220.000 kippen. Wordt er één zo een dier ziek dan zijn er binnen de kortste keren vele duizenden besmet. Om dat te voorkomen wordt dan vaak de hele stal met antibiotica behandeld. Dit verklaart de hoge mate van resistentie van E. Coli bacteriën afkomstig van vlees. Aan ons artsen wordt gevraagd terughoudend te zijn met antibiotica vanwege het gevaar op resistentie. In de veehouderij lijkt er van terughoudendheid veel minder sprake. Als de kuikens na een week of 6 zijn vetgemest, worden ze gevangen, met 6- tot 7000 op een vrachtwagen gezet en gaan ze naar het slachthuis. De beesten zijn na 6 weken op elkaar gepakt zitten natuurlijk al vervuild door uitwerpselen. De stressvolle dag van het transport zal dit niet beter maken.
Bij het slachthuis worden ze uitgeladen en ondersteboven aan een slachthaak gehangen, als verdoving met hun kop door een bak water met elektrische lading getrokken om vervolgens door een roterend mes onthoofd te worden. Daarna volgt onderdompeling in een bak warm water om de veren makkelijker te kunnen verwijderen. Voor het ‘schoonmaken’ van de kip moeten de darmen verwijderd worden en omdat ook in de slachtindustrie tijd geld is, komt daarbij nogal wat darminhoud vrij. In de VS worden de kippenkarkassen nog met chloor bewerkt om een deel van de bacteriën te verwijderen, Europa wil dat niet hetgeen onderdeel was van een handelsconflict tussen de EU en de VS in 2019.
Hoe besmetting te voorkomen?
Het is niet zo dat het eten van kip per definitie de kans op besmetting met bacteriën vergroot. De besmettingskans bij het eten van goed doorbakken kip is nihil. Het gevaar zit hem echter in de kruisbesmetting:de bacteriën op de rauwe kip die in aanraking komen met aanrecht, snijplank, keukengereedschap en handen. Onderzoeken hebben aangetoond dat kruisbesmetting zelfs al in de supermarkt plaats kan vinden via handen en winkelwagentjes omdat de verpakking van de kip besmet is. Als u ziek wordt na het eten van kip die goed gaar gebakken was dan heeft de ziekmakende bacterie dus naar alle waarschijnlijkheid op de aardappelen of groenten gezeten.
In een professioneel restaurant zou het eten van kip veilig moeten zijn. Bereidt u kip thuis dan is het van het grootste belang dat u vaak de handen wast, oppervlakken in de keuken steeds goed schoon maakt en keukengereedschap alléén voor de kip gebruikt om er niet andere etenswaren mee te besmetten.
De manier waarop wij met dieren omgaan voor eigen vleesconsumptie en
export keert zich meer en meer tegen ons. Uiteindelijk zijn, naast de dieren, mens en milieu het slachtoffer. De machtige vlees- en slachthuizenlobby die de belangen van slechts een kleine groep Nederlanders vertegenwoordigt, zal niet nalaten ons te overtuigen van de fabel dat vlees onmisbaar is in een gezond dieet. Het wachten is op het moment dat de vleesindustrie ons een onbehandelbare bacterie of een virus schenkt dat ook de mens kan besmetten. Het vogelgriepvirus lijkt een belangrijke kandidaat te zijn, maar er zijn er meer. En dan lopen we weer met mondkapjes op of erger… En we hadden het natuurlijk écht niet kunnen zien aankomen.