Het is, zoals in veel gebieden in Europa, nog steeds erg warm aan de Costa del Sol. De thermometer stond de laatste weken nog regelmatig boven de 30 graden. Men ligt te genieten op het strand en ’s-avonds kan je lekker in een shirtje op een terras zitten. Verontrustend, zeggen de experts, oktober is, net als het afgelopen half jaar, uitzonderlijk warm geweest. Regen is er dit jaar nauwelijks gevallen dus het waterpeil in de stuwmeren in Andalucía is zorgelijk laag.
Vanaf 1 oktober is er voor de boeren in de provincie Malaga nauwelijks water meer te krijgen waardoor bomen die veel water nodig hebben, zoals mango- en avocadobomen, nu staan te verdrogen. De temperatuur in grote delen van de Middellandse zee is deze zomer boven de 30 graden gekomen en ook nu bedraagt die op veel plaatsen nog 24 graden. Een voordeel daarvan is dat er voor de tweede helft van november, als het kouder wordt, door verdamping van het warme zeewater veel regen kan gaan vallen. Laten we het hopen, voor de toerist is het weer dit jaar ideaal, voor de boeren een ramp. “Helemaal niet verontrustend” zeggen sommigen, “het was vroeger ook wel eens zo warm in oktober. Geloof de experts niet, doe zelf onderzoek!” Ik geef er de voorkeur aan de experts te geloven, meteorologie is een ingewikkeld vak en zij hebben ervoor doorgeleerd. Laten we maar hopen dat het flink gaat regenen in november en december.
Het is momenteel rustig rond Covid, gelukkig. Het virus is geen voorpaginanieuws en bij de praatprogramma’s zien we nog maar weinig van onze favoriete TV-persoonlijkheden, de OMT-leden. Na een zomerpiekje en een toename van het aantal infecties in oktober verkeren we weer in rustig vaarwater. In de ziekenhuizen is het steeds relatief rustig gebleven. Op dit moment is het voor mensen uit de EU die naar Spanje reizen niet verplicht een vaccinatiebewijs of gezondheidsverklaring te tonen bij aankomst in Spanje. Mondkapjes zijn hier alleen nog verplicht in het openbaar vervoer en in medische faciliteiten, dus ook in huisartsenpraktijken en apotheken. Wilt u ons een bezoekje brengen dan graag mondkapje mee.
Ongewoon veel virusinfecties
Door de afgeschermde manier waarop we hebben geleefd tijdens de pandemie zijn we minder met virussen in contact gekomen en loopt ons afweersysteem dus een beetje achter. Gevolg was dat we afgelopen zomer ongewoon veel virusinfecties zagen. Ook deze herfst zien we op de praktijk veel meer ernstige ziekte door “gewone” virusinfecties dan door Covid. De meeste mensen krijgen door omikron slechts milde ziekte en gaan daarvoor niet naar een dokter. Een “gewone” virusinfectie geeft meestal klachten gedurende ongeveer een week. Antibiotica hebben dan geen zin want die werken tegen bacteriën, niet tegen virus. Maar soms houden klachten langer aan omdat bacteriën gebruik maken van de situatie waardoor er een bacteriële infectie bovenop kan komen. We hebben deze herfst relatief veel gevallen gezien waarbij gewone virusinfecties ontaardden in een bacteriële infectie en alsnog antibiotica en soms cortisonen nodig waren.
Twijfels over herhaalprik
Het valt op dat veel mensen nog twijfelen over het al dan niet nemen van de volgende “booster” (vanaf nu: herhaalprik). Begrijpelijk, door de beperkte media-aandacht en het ontbreken van urgentie. Omikroninfecties verlopen vaak mild en er is geen sprake van ontwrichting van de maatschappij. In de ziekenhuizen liggen wel mensen met Covid, maar voor een deel betreft dit “bijvangst”, de patiënt kwam voor iets anders, bijvoorbeeld een knie-operatie, en bleek toevallig ook Covid te hebben. Een aanzienlijk deel van die ziekenhuisopnames is dus mét covid maar niet dóór covid.
De opkomst voor de herhaalprik is dan ook aan de lage kant. De herhaalprik die nu gegeven wordt is een vernieuwd, bivalent vaccin dat zowel beschermt tegen de originele (“Wuhan”) als tegen de omikronvariant. De hoeveelheid antistoffen, aangemaakt na eerdere prikken en/of infecties, neemt langzaam af. Een herhaalprik zal de hoeveelheid antistoffen flink doen toenemen en verbetert daardoor bescherming tegen ernstige ziekte. In Nederland en Spanje zijn eerst de mensen gevaccineerd die een verhoogd risico lopen bij besmetting: 60-plussers, zorgmedewerkers en mensen met een verminderde werking van het afweersysteem. De bedoeling is dat iedereen ouder dan 12 jaar die de basisprikken heeft gekregen minimaal 3 maanden na de laatste prik of doorgemaakte infectie een herhaalprik krijgt. In de USA wordt vaccinatie al aangeraden voor iedereen vanaf 6 maanden…
Twee soorten nieuwe vaccins
Er zal worden geprikt met twee soorten nieuwe vaccins, één vaccin is specifiek gemaakt om ook te beschermen tegen de BA.1 stam, het andere is iets nieuwer en ontwikkeld tegen de BA.4/5 stam van de omikronvariant. In Nederland is momenteel de BA.5 stam dominant maar de vraag is hoelang dit nog duurt, nieuwe mutaties zullen ook deze stam weer verdringen. Onderzoek heeft aangetoond dat beide vaccins beter bescherming bieden tegen de nu circulerende varianten dan de originele (“Wuhan”) vaccins.
In Nederland zijn nog 2.9 miljoen “oudere” vaccins die de BA.1 stam bevatten op voorraad, die zullen eerst worden opgemaakt. “Ouder” is relatief want ze zijn ook nieuw en pas afgelopen september goedgekeurd voor de Europese markt. Experts benadrukken dat, omdat de verschillen tussen de recente omikronmutaties zó klein zijn, beide nieuwe vaccins een vergelijkbare bescherming tegen de huidige en waarschijnlijk toekomstige omikronvarianten bieden. Wachten met vaccineren tot het nieuwste vaccin beschikbaar komt biedt weinig voordeel, het doet vooral het risico van een besmetting en ernstige ziekte als gevolg daarvan toenemen.
Veiligheidsstudies nieuwe vaccins
Het originele vaccin (Wuhan) is uitvoerig getest op honderdduizenden proefpersonen en veilig bevonden. De nieuwe vaccins (herhaalprik) werken volgens hetzelfde principe en bevatten slechts een kleine toevoeging, een streng tegen BA.1 of BA.4/5. Net als bij de jaarlijks griepprik zijn dan geen uitgebreide extra veiligheidsstudies vereist. Verschillende onderzoeken op honderden proefpersonen wezen uit dat ook het nieuwe vaccin veilig is.
Drieledig belang van herhaalprik
Het belang van de herhaalprik is drieledig: de gevaccineerde heeft minder kans op ernstige ziekte, ziekenhuisopname of overlijden. We voorkomen overbelasting van de zorg en voorkomen dat bedrijven en diensten met personeelstekort geconfronteerd gaan worden doordat minder mensen ziek worden. Voor wat betreft “long covid” lijken de vaccins niet direct bescherming te bieden maar wel indirect. Vaccins verkleinen de kans dat je ziek wordt en daardoor ook de kans op long covid.
Zowel in Spanje als in Nederland is de regel dat de herhaalprik wordt gegeven minimaal 3 maanden na de laatste prik of Covid infectie. Een zeer recente publicatie in medisch wetenschappelijk tijdschrift “Cell” toonde echter aan dat kort na een infectie de vorming van antilichamen na een herhaalprik achterblijft. De cellen die antilichamen produceren lijken nog te druk met het reageren op de doorgemaakte infectie. De beste timing lijkt om pas 6 maanden na de infectie de herhaalprik te nemen. Zelf heb ik 4 maanden geleden een milde Covidinfectie doorgemaakt en ik wacht dus nog even met de herhaalprik.
Omikron weet vaak het afweersysteem te omzeilen en zo kan je, ondanks vaccinatie of recent doorgemaakte infectie toch geïnfecteerd raken. Aan het begin van de pandemie beschermden vaccins nog voor 65% tegen infectie, met omikron is dat nog maar zo een 25%. Maar… de kans op ernstige ziekte is kleiner. Dat betekent dat je na vaccinatie ook nog besmettelijk kan worden, al zal dit minder zijn omdat de hoeveelheid virus die zich na vaccinatie kan ontwikkelen meestal minder is omdat het afweersysteem snel in actie komt.
Toch, de milde ziekteverschijnselen ten gevolge van de huidige varianten en het niet volledig uitbannen van besmettelijkheid na infectie maakt dat jonge gezonde mensen twijfelen of zij een herhaalprik moeten nemen. Die twijfel is begrijpelijk. Vaccineren is “big business” en we moeten oppassen dat we ons niet laten meeslepen door de belangen van “Big Pharma”.
Mistige deal tussen EU en Big Pharma
In dat opzicht is het volgende interessant. De Europese openbare aanklager is een onderzoek gestart naar de wijze van aankoop van coronavaccins door de Europese Commissie. (De 27 leden tellende Europese Commissie, EC, kan gezien worden als het kabinet van de EU, het Europees Parlement als de Tweede Kamer). Normaal gesproken wordt de vaccinatiestrategie en de aankoop van vaccins bepaald in overleg met een wetenschappelijke commissie en een kerngroep van 7 Europese lidstaten waaronder Nederland. Als uit dat overleg een akkoord voortkomt wordt dat voorgelegd aan de overige EU- lidstaten.
Al in april 2021 berichtte de New York Times dat vóór de grootste vaccinaankoop door de EC tot nu toe, 1.8 miljard doses voor een totaalbedrag van 35 miljard euro, sprake was geweest van persoonlijk SMS-verkeer en telefoongesprekken tussen EU-voorzitter Von der Leyen en Pfizer CEO Albert Bourla. De Europese Ombudsman eiste inzage in de communicatie tussen Von der Leyen en Bourla. Er stond echter niets op papier en de tekstberichten waren niet meer te vinden en bovendien niet relevant, aldus de Europese Commissie. De Ombudsman beoordeelde deze gang van zaken als wanbestuur. Von der Leyen had, in plaats van te vertrouwen op wederzijdse onderhandelingsdelegaties, zélf een voorlopige deal met Pfizer gesloten. Pfizer weigert commentaar te geven op de gang van zaken.
Waren er bij eerdere deals over de aankoop van vaccins al onbeantwoorde vragen, zoals: waarom betaalt de EU 1.5 x zoveel voor een vaccin als de Britten, deze laatste en grootste deal is bij uitstek schimmig. De Europese rekenkamer heeft de EC verzocht om inzicht in de door Von der Leyen en Bourla gevoerde voorbereidende onderhandelingen en in de adviezen van wetenschappers daarbij, maar kreeg geen antwoord op haar vragen. De wetenschappers en de 7 kernlidstaten werden door het privé-overleg tussen Von der Leyen en Bourla dus gepasseerd. Het door hen bereikte akkoord werd voorgelegd aan de 27 lidstaten die het vervolgens goedkeurden.
Klachten over opdringen vaccins
Er is nu dus een deal gesloten voor de aankoop van 1.8 miljard vaccins tot eind 2023. De EU heeft 450 miljoen inwoners. Dat betekent dat, bij een hoge vaccinatiegraad van 80% iedereen zich tot eind 2023 nog 5 keer zou moeten laten vaccineren. Hierbij kan worden aangetekend dat de verwachting is dat de herhaalprikken minimaal 6 maanden effectief zullen zijn. Sommige Oost-Europese landen klagen nu al dat hen te veel vaccins worden opgedrongen.
Het is overigens niet de eerste keer dat Von der Leyen in opspraak komt wegens schimmige deals. Ook tijdens haar periode als minister van Defensie in Duitsland bleken na een grote deal tekstberichten gewist. Sms’jes wissen, waar kennen we dat toch van?
Twijfels vaccinatiestrategie
Deze manier van handelen en het niet bij het overleg betrekken van wetenschappers bij het bepalen van de vaccinatiestrategie leidt natuurlijk tot wantrouwen bij de burger en sterkt het vermoeden dat de EU er vooral is om de belangen van multinationals te behartigen. Er worden enorme hoeveelheden vaccins aangekocht en de burger moet ze maar in zijn arm laten zetten. Een en ander wordt helemaal moeilijk te accepteren als de EU zich straks ook nog met coronamaatregelen zoals reisbeperkingen voor niet-gevaccineerden gaat bemoeien.
Gezien het milde beloop van omikroninfecties bij jonge gezonde mensen en het feit dat er na infectie ook bij gevaccineerden enige mate van besmettelijkheid bestaat, is twijfel over vaccinatie in deze groep begrijpelijk. Bovendien leiden besmettingen óók tot immuniteit. Als de pandemie weer de kop opsteekt en leidt tot maatschappelijke ontwrichting kan deze groep altijd nog extra aangemoedigd worden om zich te laten vaccineren. De vaccins die we overhouden sturen we naar Brussel, businessclass uiteraard.
Dank voor het lezen. Heeft u commentaar of vond u het (niet) de moeite waard? Laat het weten op Facebook!