Iedere zomer zien we weer veel mensen met zonne-allergie in onze praktijk. Rode, vaak hevig jeukende bultjes op aan de zon blootgestelde delen van het lichaam. Zonneallergie ontstaat door de inwerking van UV-straling op onze huid waarbij producten ontstaan waarop het afweersysteem kan reageren in de vorm van een allergische reactie.
10 tot 20% van de Nederlanders en Belgen zou last van zonneallergie hebben, mensen met een erg lichte huid en grotere neiging tot verbranden iets meer dan mensen met een wat donkerder huid. Vrouwen zouden er meer last van hebben dan mannen, of zou dit te verklaren zijn uit het feit dat vrouwen meer in de zon liggen? Zonneallergie manifesteert zich meestal voor het eerst tussen het tiende en het dertigste levensjaar, en zoals het is met allergische aandoeningen, je kunt er spontaan “overheen groeien”:
Klachten
In de eerste dagen van blootstelling aan de zon ontwikkelen zich afwijkingen, aanvankelijk vooral op de blootgestelde huid. Er is toenemende roodheid, warmte van de huid, vaak overgaand in jeukende rode bobbeltjes of blaasjes. In de loop van de dagen nemen de afwijkingen verder toe als de zon niet strikt gemeden wordt en vooral de jeuk is dan vaak reden om een dokter te consulteren.
Zonneallergie is geen levensbedreigende ziekte dus er wordt veel gedaan aan zelfmedicatie. Het thuisfront, de buurvrouw in het appartementencomplex, iedereen heeft wel een goed advies. Werkt dat niet dan naar de grootste snoepwinkelketen van dit land, de Farmacia. De Farmacia heeft van alles, crèmepjes, zalfjes en verkoelende sprays, hoe meer u er als toerist uitziet hoe mooier de verpakking. Als na een klein weekje de jeuk onhoudbaar is geworden wordt de dokter alsnog geconsulteerd.
Wat doet de dokter?
De dokter begint eerst met een diepe zucht de meegebrachte tubetjes, flesjes en eventuele pilletjes, vitamine- en voedingssupplementen te bekijken. Meestal grote flauwekul, had je beter bier of ijsjes voor kunnen kopen, helpt ook niet maar tenminste lekker.
Vervolgens worden u vragen gesteld over de algemene gezondheid en met name met betrekking tot allergie. Belangrijk is te realiseren dat heel veel medicamenten waarvan je het niet zou verwachten fotosensibilisatie kunnen geven, dat wil zeggen: ze maken uw huid gevoeliger voor de zon hetgeen een zonneallergie reactie waarschijnlijker maakt. Dan wordt gekeken naar de huid, is het wel zonneallergie, is er geen sprake van een andere huidziekte? En als het allergie is, kan in een aantal gevallen bijvoorbeeld bestanddelen in zonnebrandcrèmes verantwoordelijk zijn voor de allergische reactie. Dit kunt u makkelijk uittesten door op één lichaamshelft een stukje huid dat u niet aan de zon blootstelt (bijvoorbeeld een stukje linker-bil) met de zonnecrème in te smeren. Of links en rechts een verschillende crème te proberen.
Behandeling.
Het begint met een advies: uit de zon blijven, vooral tussen 11 en 17 hr als de zon op zijn felst is. Dit geldt voor Spanje, in de meer noordelijke landen kan een kortere tijdspanne, bijvoorbeeld van 12 tot 15 hr, aangehouden worden. Van belang is de huid te bedekken met zonwerende kleding, dus dicht geweven stoffen, het ene shirt kan vele malen meer UV-straling doorlaten dan het andere. De meeste volwassenen die op mijn praktijk komen houden zich niet aan deze adviezen en geven dat ook eerlijk toe. “Ik ben hier gekomen voor de zon en niet om met zonwerende kleding onder een parasol te gaan zitten”. Begrijpelijk. Voor kinderen en met name baby’s is dit echter een hard advies omdat er voor hen minder mogelijkheden qua medicamenteuze 
behandeling zijn.
Zonneallergie is weer typisch zo een voorbeeld van een aandoening die je bij een patiënt in Nederland heel anders behandelt dan bij een Nederlandse patiënt op vakantie aan de Costa del Sol. Ik weet me nog goed te herinneren wat ik dacht toen mijn gewaardeerde voorganger Harry van Erkel mij uitlegde dat ik hier veel zonneallergie zou tegenkomen en hoe hij dat behandelde. “Nou, nou”, dacht ik, “dat is wel meteen alles uit de kast zeg..”
Dus ik ging zonneallergie aanvankelijk toch braaf op de Nederlandse manier behandelen: anti-allergie pilletjes en cortisonencrèmes. Het was me al snel duidelijk, het Nederlandse zonnetje is heel wat anders dan de Spaanse koperen ploert. En een Nederlander op vakantie wil genieten, dus als een relatief onschuldig probleem als zonneallergie de zuurverdiende vakantie dreigt te verzieken wil hij of zij daar zo snel mogelijk vanaf geholpen worden.
Dus, tabletjes (antihistaminica), u kunt er in Nederland al aan beginnen, kunnen een goede basis voor behandeling vormen, maar pas op met autorijden, je kunt er duf van worden. Smeerseltjes met cortisonen schrijf ik vaak voor, alles wat helpt is meegnomen. Maar het enige dat echt snel helpt tegen zonneallergie in Spanje is een injectie met cortisonen (meestal in de bil), en dat 2 of 3 dagen achter elkaar. Alleen bij volwassenen. Na 2, meestal 3 dagen is de huid weer helemaal rustig.
Maar doet die spuit dan niet heel erg pijn? Nee hoor, geen zorgen, je merkt er weinig tot niets van, we gebruiken de beste, Duitse, naaldjes. En Cortisonen, is dat geen paardenmiddel dokter? Nee hoor, terwijl u het vraagt bent u ze zelf aan het produceren in uw bijnieren. Het is dus lichaamseigen stof en geeft in principe geen bijwerkingen. Maar, gebruik je het langer dan 2 weken (zoals bijvoorbeeld prednison bij reuma) dan kan dat een negatieve invloed op de lichaamseigen productie van cortisonen krijgen, en dat is natuurlijk niet goed.
En kan ik na deze injecties weer gewoon de zon in? Neen, is mijn advies, mijd de zon zoveel mogelijk, ook ná de injecties. Veel patiënten gaan na de injecties beetje bij beetje steeds meer de zon in, ondanks dit advies. En dat gaat meestal toch wel goed. Hoe ik dat weet? Mensen met zonneallergie zijn mijn trouwste patienten, ze komen ieder jaar weer terug voor hun 3 injecties…