Hoge Bloeddruk
Bloeddruk wordt aangeduid door twee getallen, de boven- en de onderdruk. Als het hart zich samentrekt en het bloed de slagaderen inpompt heerst de bovendruk, als het hart zich ontspant en weer volloopt met bloed de onderdruk.
Van hoge bloeddruk (hypertensie) is sprake wanneer 140/90 of hoger wordt gemeten. Ruim 30% van de Nederlanders tussen 30 en 70 jaar heeft hypertensie, en meer dan de helft van de mensen van 60 jaar en ouder. Dat is nogal wat. Voor het krijgen van hoge bloeddruk spelen leefstijlfactoren (roken, overgewicht, stress) een belangrijke rol en daarnaast ook erfelijkheidsfactoren. Een hoge bloeddruk is een belangrijke risico factor voor hart- en vaatziekten (hersenbloedingen, hart- en herseninfarcten). Bloeddruk verlaging is bijzonder effectief in het voorkómen van deze aandoeningen. Veel mensen slikken dan ook één of meerdere middelen om de bloeddruk te verlagen.
Geneeskunde is geen wiskunde
140/90 is de grens die gesteld is voor hypertensie. We weten inmiddels dat als we medicijnen gaan voorschrijven om de bloeddruk te verlagen dat het loont deze waardes zover mogelijk naar beneden te krijgen, beter 120/80 dan 130/85. Iedere verdere verlaging van de bloeddruk heeft een verdere afname van de kans op hart- en vaatziekten tot gevolg. Dus, ga je een te hoge bloeddruk behandelen, en veroordeel je iemand tot het slikken van pillen (in de praktijk vaak levenslang) doe het dan goed.
140/90, het zijn maar twee getalletjes. Deze getallen zijn het resultaat van een samenspel tussen verschillende organen en regelsystemen dat nog grotendeels onopgehelderd is. Daarbij komt dat dit samenspel onderdeel is van een groter geheel, het menselijk wezen dat wordt geteisterd door stress en emoties, ups en downs. Daarom spreken we ook pas van een verhoogde bloeddruk als dit door verschillende metingen op verschillende dagen bevestigd wordt.
De Patient
Het probleem met een hoge bloeddruk is dat men er niets van merkt. Pas bij drukken boven de 180/100 kunnen er klachten ontstaan zoals hoofdpijn, duizeligheid, verwardheid, pijn op de borst, hartkloppingen, en slecht zien. In dat geval is snelle bloeddruk verlaging noodzakelijk om schade aan organen (nieren, ogen, hersenen) te voorkomen.
Op het moment dat bij u een hoge bloeddruk is vastgesteld (meestal na een routine controle) bent u “patient” en krijgt u pillen voorgeschreven, zoals gezegd, meestal levenslang. Dat is nogal wat want meestal waren er helemaal geen klachten van die hoge bloeddruk. De voorgeschreven bloeddruk pillen kunnen daarentegen wel bijwerkingen veroorzaken. Welke pil wordt voorgeschreven is mede afhankelijk van andere risicofactoren zoals bijvoorbeeld suikerziekte of reeds bestaande vernauwing van de slagaderen rond het hart. Ook moet gekeken worden welke andere medicijnen eventueel gebruikt worden. Daarnaast is, zoals gezegd, de bloeddruk het resultaat van vele factoren en kan een gekozen middel bij de ene patient effectief zijn terwijl het bij de ander niet werkt. Het is soms een kwestie van proberen en een afweging maken tussen effect en bijwerkingen.
Witte Jassen en spreekkamers
Midden jaren ´90 van de vorige eeuw deed een Groningse arts onderzoek naar bloeddruk metingen. Hij constateerde dat bloeddrukken bij de patienten thuis gemeten soms beduidend lager waren dan die gemeten in de praktijk. Men noemt dit wel het “witte jassen¨- of spreekkamer effect, het wordt veroorzaakt door (vaak onbewuste) stress. De conclusie was opzienbarend: ongeveer 30% van de patienten die medicijnen slikken tegen hoge bloeddruk doen dit waarschijnlijk ten onrechte. Voor deze groep patienten loont het de moeite de bloeddruk af en toe zelf thuis te controleren. Let op: wel op de juiste wijze en met de juiste bloeddruk meter (geen meting om de pols maar met een manchet om de bovenarm!).
Hier in Spanje maak ik het regelmatig mee dat mensen die met een klacht bij een EHBO geweest zijn daar tevens een hoge bloeddruk bleken te hebben en met pillen naar huis gestuurd zijn. Een acute klacht waarmee men op een EHBO in een vreemd land terecht komt, niemand die je verstaat, lang wachten, gedoe met je verzekering… Het zou vreemd zijn als je bloeddruk daar normaal onder bleef. Meestal geldt: eens een bloeddrukmiddel, altijd een bloeddrukmiddel. Ook in deze groep patienten, hoge bloeddruk vastgesteld in een EHBO-situatie, geldt dat een groot deel van hen deze middelen mogelijk ten onrechte slikt.
Levenslang?
Van belang is allereerst dat we alleen medicijnen voorschrijven als dit echt nodig is. Medicijnen maken ons tot patient, hebben bijwerkingen en kosten geld. De eerste stap in bloeddruk verlaging is leefstijl advies: stoppen met roken, stoppen met stress en afvallen. Daarnaast moeten we ons er van vergewissen dat er werkelijk sprake is van een verhoogde bloeddruk en dat we niet te maken hebben met een witte-jassen fenomeen. Drie achtereenvolgende metingen op de praktijk geven vaak al een aardige indicatie, de laatste meting is soms aanzienlijk beter hetgeen kan wijzen op een relatie met de stress van het moment. Bij twijfel de bloeddrukken thuis laten meten.
Er zijn in de loop der jaren verschillende studies gedaan naar het effect van stoppen met bloeddruk medicatie. En wat blijkt? Afhankelijk van de studie behield 30 – 60% van de patienten na staken van de medicijnen een normale bloeddruk! De simpelste verklaring hiervoor is dat de bloeddruk destijds op het verkeerde moment op de verkeerde plaats is gemeten en dat ten onrechte tot behandeling is besloten. Het voorgeschreven medicament leek de druk te verbeteren maar misschien bevond de “patient” zich ten tijde van de eerste meting in een stressvolle levensfase of is hij daarna gezonder gaan leven.
Het stoppen van bloeddruk medicatie kan niet zomaar bij iedereen en dient altijd goed gecontroleerd onder begeleiding van een arts te gebeuren. Maar het loont bij een grote groep “hypertensie patienten” zeker de moeite om nog eens kritisch naar de bloeddruk medicatie te kijken.
Vond u deze column de moeite waard? Klik hier en deel onze faceboek pagina, volg hem, en vind hem leuk dan blijven u en uw facebook-vrienden op de hoogte, DANK